دایرکت دبیت یا Direct debit، در لغت به معنای «برداشت مستقیم»، راهکار غیرمتمرکز و واسط بانکی است که طی آن، کاربر نهایی با بستن قراردادی، امکان پرداخت مستقیم از حساب بانکی خود را با سقف مبلغ و تعداد تراکنش دلخواه در سررسیدهای زمانی خاص به کسب‌وکار مورد نظر خود فعال می‌کند؛ به بیان دیگر، این راهکار آنلاین پرداخت از یک‌سو به کسب‌وکارها خدمات می‌دهد و از سوی دیگر، به کاربران.
دایرکت دبیت که در ایران با عنوان «پرداخت مستقیم» از آن یاد می‌شود، سابقه زیادی ندارد و تاریخچه حدودی آن به سال ۱۳۹۸ باز می‌گردد که در ابتدا محصولی برای پرداخت خودکار عوارض آزادراهی بوده که طی سال‌های بعد با استقبال جامعه و سرمایه‌گذاری مشترک کسب‌وکارهای مالی بزرگ، تبدیل به شرکت و برند مستقل «پیمان» به‌عنوان اولین ارائه‌دهنده راهکار دایرکت دبیت یا پرداخت مستقیم در کشور شد.
فرایند دایرکت دبیت (پرداخت مستقیم) چگونه است؟
در این روش، شرکت ارائه‌کننده پرداخت مستقیم، ابتدا با بانک‌های مختلف قرارداد می‌بندد تا بتواند API سرویس دایرکت دبیت آن‌ها را برای مشتریان نهایی مختص همان بانک، در کسب‌وکارهای گوناگون فعال کند.
در قدم بعدی، کسب‌وکارهایی که محصول آن‌ها به شکل آنلاین در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، مانند تاکسی‌های اینترنتی، پلتفرمهای استعلام و پرداخت قبوض، خرید شارژ سیم‌کارت، خرید اقساطی کالا و بیمه، پخش فیلم و سریال و… با شرکت ارائه‌کننده سرویس دایرکت دبیت (پرداخت مستقیم) قرارداد می‌بندند تا این راهکار پرداخت را به سایر روش‌های پرداخت آنلاین خود اضافه کنند؛ در نظر بگیریم که زیرساخت فنی دایرکت دبیت به گونه‌ای است که پس از یک‌بار فعال‌سازی توسط کاربر، فرایند پرداخت با یک کلیک در دو ثانیه و یا حتی بدون کلیک انجام می‌شود و به پایان می‌رسد. آیا وجود چنین تجربه پرداختی نمی‌تواند برای کاربر لذت‌بخش باشد و جز انتخاب‌های همیشگی او باشد؟
از طرف دیگر، به دلیل وجود امکان زمان‌بندی در پرداخت به کسب‌وکارها، نسبت به سایر راهکارهای پرداخت آنلاین، امکان پیشبینی درامد ماهانه و سالانه و افزایش جریان نقدینگی را به همراه دارد.
در پایان این مسیر نیز، من و شمای کاربر ایستاده‌ایم که اپلیکیشن‌های روزانه‌مان را باز می‌کنیم و از بین روش‌های پرداختی که در اختیارمان گذاشته شده است، به احتمال زیاد، آن گزینه‌ای را انتخاب می‌کنیم که راحت‌تر و سریع‌تر باشد و البته امنیت اطلاعات بانکی‌مان را نیز حفظ کند؛ شاید چیزی شبیه به انتخاب پرداخت مستقیم.
دایرکت دبیت (پرداخت مستقیم) مناسب چه کسب‌وکارهایی است؟
با وجود راحتی، سرعت و امنیت بالای این راهکار، قطعاً نمی‌توان از آن در همه کسب‌وکارها استفاده کرد و بیشتر مناسب مدل‌های بیزنسی گفته‌شده در ادامه است:
۱) آن دسته از کسب‌وکارهای آنلاینی که تراکنش‌های خرد تکرارشونده روزانه دارند و استفاده از راهکار پرداخت آنی Direct debit، می‌تواند راحت‌ترین و سریع‌ترین تجربه پرداخت را برای کاربران‌شان رقم بزند. از مواردی که می‌توانیم به آن‌ها اشاره کنیم، سوپراپ آسان پرداخت (آپ)، تاکسی‌های اینترنتی اسنپ و تپسی، پلتفرم سفارش غذای اسنپ‌فود، فروشگاه دانلود نرم‌افزار و اپلیکیشن بازار و… است.
۲) آن دسته از کسب‌وکارهای آنلاینی که مدل ارائه خدمات آن‌ها به کاربر، به شکل دریافت حق اشتراک ماهانه و سالانه و یا به بیان دقیق‌تر پرداخت دوره‌ای است؛ مانند سامانه‌های پرداخت قبوض خانگی و موبایل، پلتفرمهای پخش آنلاین فیلم و سریال نماوا و فیلیمو، ارائه‌کنندگان اینترنت ADSL خانگی مبین‌نت و آسیاتک، پلتفرم خرید اقساطی کالا و بیمه ازکی‌وام، سرویس‌های دریافت وام و پرداخت اعتباری دیجی‌پی و اسنپ‌پی، پرداخت مستمر خیریه‌ها و…
در این روش کاربر طی پیمانی که عموماً شش‌ماهه یا یک‌ساله است با کسب‌وکار مورد نظر خود توافق می‌کند که ماهانه مبلغ مشخصی را برای تمدید حساب کاربری و یا پرداخت اقساط از حساب بانکی‌اش به‌طور خودکار پرداخت کند؛ پس از فعال‌سازی راهکار پرداخت دوره‌ای پیمان توسط کاربر، معمولاً با نزدیک‌شدن به موعد پرداخت، پیامک یا اعلانی از طرف کسب‌وکار برای او فرستاده می‌شود، مبنی بر این‌که در روز مورد نظر قرار است این میزان مبلغ از حساب شما پرداخت شود؛ این روش برای کسب‌وکارها نیز به دلیل امکان پیشبینی درامد و جریان نقدینگی در بلندمدت، عامل رشد و بهبود مسیر آن‌ها می‌شود.
۳) آن دسته از کسب‌وکارهای آنلاینی که مدل ارائه خدمات آن‌ها به کاربران به گونه‌ای است که در صورت رسیدن حساب کاربر به حداقل موجودی توافق‌شده با اپلیکیشن طرف قرارداد، آن را به‌صورت خودکار شارژ کند. برای مثال شارژ خودکار سیم‌کارت‌های اعتباری در صورت رسیدن به حداقل میزان اعتبار، شارژ خودکار کیف پول آنلاین، شارژ خودکار حساب اینترنتی در صورت رسیدن به حداقل حجم ترافیک و…
مهم است که بدانید در هر سه این راهکارها، هر تراکنشی که انجام می‌شود، شما به‌عنوان کاربر از قبل، سقف مبلغی و تعدادی آن را در زمان دلخواه خود تعیین کرده‌اید و راهکار پرداخت مستقیم پیمان بر مبنای همین اطلاعات رمزگذاری‌شده، درخواست پرداخت را بر بستر تکنولوژی‌های امن و پیشرفته به بانک کاربر، ارسال و بانک، وجه را به کسب‌وکار مورد نظر واریز می‌کند. هم‌چنین، لازم است بدانید، در هر کجا و در هر زمان که بخواهید، می‌توانید پیمان خود را لغو کنید.
در این نوشتار، تلاش بر این بود که با مفهوم دایرکت دبیت (Direct Debit) به‌عنوان یک راهکار جدید بانکی در ایران آشنا شوید و بدانید که می‌توانید از این راهکار، برای تراکنش‌های خرد روزانه مانند کرایه تاکسی‌های اینترنتی و پرداخت‌های تکرارشونده و زمان‌بندی‌شده مانند اقساط وام و بیمه، پلتفرمهای پخش فیلم و سریال، قبوض خدماتی و… به‌راحتی استفاده کنید و از تجربه پرداختی لذت‌بخش بهره‌مند شوید.