پرداخت‌های الکترونیکی و بانکداری باز در کنار هم به تحولی بزرگ در نظام مالی منجر شده‌اند. با استفاده از APIهای بانکی، کسب‌وکارها می‌توانند پرداخت‌های سریع‌تر، امن‌تر و بدون واسطه را تجربه کنند. این فناوری به کاهش هزینه‌های تراکنش و تسهیل دسترسی به خدمات مالی کمک می‌کند. بانکداری باز، با اشتراک‌گذاری داده‌های مالی به‌صورت امن، امکان توسعه و ارائه خدمات مالی نوآورانه‌تر را فراهم می‌آورد. در این مقاله، به بررسی نقش بانکداری باز در توسعه پرداخت‌های الکترونیکی و آینده این صنعت خواهیم پرداخت.
از اشتراک‌گذاری داده‌های بانکی تا تسهیل پرداخت‌های آنلاین
بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی هر دو به تحول نظام‌های مالی و تسهیل انجام تراکنش‌ها کمک می‌کنند، اما هرکدام کاربردهای متفاوتی دارند. بانکداری باز به اشتراک‌گذاری داده‌های بانکی مشتریان از طریق APIهای بانکی اشاره دارد که این امکان را برای مؤسسات مالی و کسب‌وکارها فراهم می‌کند تا خدمات مالی نوآورانه‌ای ارائه دهند. این فناوری به تسهیل پرداخت‌های آنلاین، افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش وابستگی به واسطه‌های سنتی کمک می‌کند. در عین حال، پرداخت‌های الکترونیکی به انجام تراکنش‌های مالی از طریق بسترهای دیجیتال مانند درگاه بانکی، پرداخت موبایلی، کیف‌پول‌های الکترونیکی و… اشاره دارد.
اهمیت بانکداری باز در صنعت پرداخت
نقش بانکداری باز در صنعت پرداخت و تسهیل تراکنش‌های مالی، کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت پرداخت‌ها بسیار چشم‌گیر است. با استفاده از APIهای بانکی، کسب‌وکارها، پرداخت‌های سریع‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌ای را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی خواهند داشت؛ این تحول نه‌تنها تجربه کاربران را بهبود می‌دهد، بلکه رقابت و نوآوری در صنعت پرداخت را نیز افزایش می‌دهد.
بانکداری باز و دایرکت دبیت
بانکداری باز و دایرکت دبیت با هم توانسته‌اند تحولی در پرداخت تراکنش‌های پرتکرار و دوره‌ای ایجاد کنند. این دو فناوری با تسهیل و خودکارکردن پرداخت‌های ماهانه، اقساط و اشتراک‌ها، امکان مدیریت مالی راحت‌تر و امن‌تر را برای کاربران فراهم کرده‌اند. از آنجایی که بانکداری باز اطلاعات بانکی را از طریق API به‌صورت امن به اشتراک می‌گذارد، دایرکت دبیت نیز می‌تواند به‌طور خودکار از حساب کاربران برای پرداخت‌های دوره‌ای استفاده کند.
در کسب‌وکارهای اشتراکی، دایرکت دبیت به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که پرداخت‌های خودکار را از مشتریان دریافت کنند. این روش به‌ویژه در صنایعی مانند رسانه‌ها و اشتراک‌های آنلاین که نیاز به پرداخت‌های ماهانه دارند، کاربرد زیادی دارد. از مزایای این روش برای کسب‌وکارها می‌توان به کاهش هزینه‌های پردازش و بهبود نقدینگی اشاره کرد. علاوه بر این، پرداخت دوره‌ای (Subscription Payment) به افزایش نرخ تبدیل و حفظ مشتریان کمک می‌کند، زیرا تجربه‌ای ساده و راحت از پرداخت را برای مشترکین فراهم می‌کند.
بانکداری باز چگونه بر پرداخت‌های الکترونیکی تاثیر می‌گذارد؟
با ظهور فناوری‌های مالی، بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی دست در دست هم وابستگی به روش‌های سنتی را با پرداخت‌های دیجیتال جایگزین کردند. بانکداری باز دسترسی کسب‌وکارها به خدمات مالی را آسان‌تر و سریع‌تر کرده است. حالا شرکت‌ها می‌توانند بدون وابستگی به بانک‌های سنتی، پرداخت‌ها، احراز هویت و مدیریت مالی را مستقیما در سیستم‌های خود ادغام کنند و تجربه بهتری در اختیار کاربران قرار دهند.
به‌عنوان‌مثال یک فروشگاه اینترنتی با استفاده از این مدل بانکداری، پرداخت‌های مشتریان را مستقیم از حساب بانکی آن‌ها دریافت می‌کند؛ این کار، هزینه پردازش تراکنش را کاهش داده، سرعت پرداخت را افزایش می‌دهد و تجربه خرید را برای کاربران راحت‌تر می‌کند.
کاربرد بانکداری باز در پرداخت‌های بین‌المللی
فناوری بانکداری باز (Open Banking) پرداخت‌های جهانی را تغییر داده و کسب‌وکارها را از روش‌های سنتی انتقال پول بی‌نیاز می‌کند:
- پرداخت‌های سریع‌تر و آنی: تسویه لحظه‌ای بین بانک‌های مختلف در سراسر جهان
- دسترسی مستقیم به حساب‌های بانکی: امکان پرداخت بدون نیاز به کارت‌های اعتباری یا کیف پول واسطه
- افزایش امنیت و شفافیت: استفاده از احراز هویت پیشرفته و کاهش تقلب
- اتصال آسان کسب‌وکارها به سرویس‌های پرداخت جهانی: ادغام یکپارچه با بانک‌های مختلف از طریق APIها
- بهبود تجربه کاربری: امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی سریع و بدون پیچیدگی برای کاربران
کاهش وابستگی به کارت‌های بانکی
پرداخت A2A مخفف Account-to-Account، راهکاری است که در آن وجوه به‌طور مستقیم از یک حساب بانکی به حساب دیگر بدون نیاز به کارت بانکی منتقل می‌شود؛ بانکداری باز با ارائه پرداخت‌های حساب‌محور، وابستگی به شبکه‌های کارتی را کاهش داده و باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها می‌شود؛ این فناوری همچنین باعث کاهش هزینه‌ها شده و امنیت بیشتری را برای کاربران و کسب‌وکارها فراهم می‌کند.
امنیت و چالش‌های بانکداری باز در حوزه پرداخت‌ها
بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی باوجود مزایای فراوان، مسائل امنیتی مانند حملات فیشینگ، دسترسی غیرمجاز به داده‌های بانکی و سوءاستفاده از APIها را به همراه دارد. برای مقابله با این تهدیدات، احراز هویت‌های پیشرفته مانند پروتکل امن Ouath2.0، رمزگذاری داده‌ها و رعایت استانداردهای امنیتی ضروری است.
مقررات و استانداردهای امنیتی بانکداری باز در حوزه جهانی
مقررات جدول زیر نقش مهمی در افزایش امنیت بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی ایفا می‌کنند و به محافظت از اطلاعات کاربران کمک می‌کنند:
تاثیر بانکداری باز بر فین‌تک‌ها و کسب‌وکارها
بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی با ایجاد دسترسی به APIهای بانکی، فرصت‌های جدیدی را برای استارتاپ‌های فین‌تک فراهم کرده و امکان ارائه خدمات نوآورانه مالی را افزایش داده است؛ این تحول باعث شده استارتاپ‌ها بدون نیاز به زیرساخت‌های بانکی گسترده، سرویس‌های پرداخت، مدیریت مالی و وام‌دهی را توسعه دهند.
از سوی دیگر، بانک‌ها با افزایش رقابت از سوی ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت، مجبور به بهبود تجربه کاربری، کاهش هزینه‌ها و ارائه سرویس‌های منعطف‌تر شده‌اند؛ در نتیجه، این اکوسیستم جدید منجر به رشد سریع فناوری‌های مالی و افزایش انتخاب‌های مشتریان شده است.
راهکار پرداخت مستقیم «پیمان» و بانکداری باز
راهکار پرداخت مستقیم پیمان به‌عنوان نمونه‌ای از بانکداری باز، به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که تراکنش‌های بانکی را به‌طور مستقیم و امن از طریق APIهای پرداخت انجام دهند. این راهکار با اتصال به ۱۳ بانک معتبر کشور، امکان انجام تراکنش‌های سریع و با هزینه کمتر را فراهم می‌آورد. دایرکت دبیت، یک روش غیرمتمرکز و واسط بانکی است که به کاربران این امکان را می‌دهد با امضای قرارداد آنلاینی، پرداخت مستقیم از حساب بانکی خود را برای کسب‌وکارها فعال کنند. این پرداخت‌ها می‌توانند با سقف مبلغ و تعداد تراکنش مشخص، در زمان‌های معین صورت گیرند. به‌عبارت دیگر، این راهکار واسطی بین کاربر، کسب‌وکارهای آنلاین و بانک‌هاست.
آینده بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی
با پیشرفت فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی (AI) و بلاک‌چین آینده بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی دگرگون خواهد شد. هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های مالی، تجربه کاربری را شخصی‌سازی کرده و امنیت تراکنش‌ها را از طریق شناسایی تقلب (Fraud Detection) و احراز هویت پیشرفته افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر، بلاک‌چین با فراهم‌کردن زیرساخت‌های غیرمتمرکز، شفافیت و سرعت تراکنش‌های بین‌المللی را بهبود داده و باعث کاهش هزینه‌های واسطه‌ها می‌شود.
جمع‌بندی
بانکداری باز و پرداخت‌های الکترونیکی با افزایش سرعت تراکنش‌ها، کاهش هزینه‌ها و ارائه خدمات مالی نوآورانه، تحولی اساسی در صنعت پرداخت ایجاد کرده است. این فناوری، رقابت سالم و برد-برد بین بانک‌ها و فین‌تک‌ها را تقویت کرده و تجربه کاربران را با پرداخت‌های امن‌تر و یکپارچه‌تر بهبود داده است؛ با این حال، چالش‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی داده‌ها، امنیت و الزامات نظارتی نیازمند مدیریت هوشمندانه برای تضمین رشد پایدار این اکوسیستم است.
کسب‌وکارها می‌توانند با ادغام APIهای بانکداری باز، پرداخت‌های سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر ارائه داده و از طرفی با بهره‌گیری از تحلیل داده‌های مالی و هوش مصنوعی، خدمات شخصی‌سازی‌شده توسعه دهند و مزیت رقابتی خود را در بازار پررنگ‌تر کنند.