حضور تکنولوژی با سرعت پیشرفت و تغییر بالا، بسیاری از چالش‌های روزمره افراد از جمله ایستادن در صف‌های طولانی بانک‌ها و محدودیت‌های زمانی و مبلغی نقل و انتقالات مالی را حل و به‌مرور، بسیاری از فرایندهای حضوری به غیرحضوری و سپس آنلاین تغییر پیدا کرد. مفاهیم مالی قبلی مانند فیش‌های واریز و انتقال، رسید پرداخت قبض، پشت‌نویسی چک و… جای خود را به کارت به کارت، درگاه پرداخت، موبایل‌بانک، اینترنت‌بانک، پرداخت مستقیم، نقل و انتقال دیجیتال چک و… داد. در ادامه، به بررسی اجمالی انواع این روش‌ها در سیستم بانکی کشور می‌پردازیم.
انتقال وجه کارت به کارت
همان‌طور که به خاطر دارید، پیش‌تر، روش‌های انتقال وجه در بانک‌ها به شکل سنتی و فقط در زمان ساعات اداری انجام می‌شد. با ظهور شبکه شتاب (شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی) در دهه ۸۰ شمسی و پیاده‌سازی زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری پیشرفته بانکی، امکان انتقال وجه با استفاده از کارت‌های نقدی (Debit cards) در دستگاه‌های خودپرداز (ATM: Automated Teller Machine) به روش موسوم به انتقال وجه کارت به کارت، برای افراد طی شبانه‌روز فراهم شد و امروزه از طریق آن‌ها می‌توان تا سقف ۱۰ میلیون تومان با دریافت کارمزد مصوب بانک مرکزی، جابه‌جا کرد.
همچنین می‌توان با مراجعه به شعبه و ارائه کارت بانک مورد نظر خود، تا ۱۵ میلیون تومان به کارت دیگری منتقل کنید.
در روش کارت به کارت با موبایل نیز می‌توان با نصب اپلیکیشن‌های موسوم به پرداخت‌سازها مانند آپ (آسان‌پرداخت)، ۷۲۴، ۷۸۰ و… و ثبت شماره کارت‌های بانکی در آن‌ها، انتقال وجه کارت به کارت آنلاین را تجربه کرد.
سقف جابه‌جایی وجه روزانه در اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی به سیاست‌های هر بانک بستگی دارد اما معمولاً این سقف می‌تواند ۳ میلیون، ۵ میلیون و یا ۱۰ میلیون تومان باشد.
همچنین سقف انتقال وجه در اپلیکیشن موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک انحصاری هر بانک، ۱۰ میلیون تومان در روز است.
انتقال وجه ساتنا
محدودیت‌های انتقال وجه به روش کارت به کارت و مراجعه حضوری، باعث شد طی چند سال گذشته، بانک مرکزی ایران به منظور تسهیل فرایند نقل و انتقال پول و همچنین برای جلوگیری از جرائم مالی، خدمتی را در قالب سامانه تسویه ناخالص آنی، به اختصار ساتنا راه‌اندازی کند. در این روش، بدون نیاز به حضور فرد در شعبه بانک، امکان واریز وجه در همان روز از بانک مشتری به بانک‌های مختلف با ارائه شماره شبای گیرنده وجود دارد.
حداقل وجه قابل انتقال در روش ساتنا، ۵۰ میلیون تومان است. در صورت استفاده از روش‌های بانکی آنلاین مانند اینترنت‌بانک و موبایل‌بانک، سقف انتقال وجه به روش ساتنا، بنا به مقررات داخلی هر بانک متفاوت است، اما به‌طور کلی مشتری با داشتن شناسه واریز بانکی و علت مشخص، امکان انتقال تا ۲۰۰ میلیون تومان به روش ساتنای آنلاین را دارد.
سقف انتقال وجه به روش ساتنا در صورت مراجعه حضوری به شعبه، با ارائه مستندات تراکنش، محدودیتی ندارد.
ساتنا در روزهای کاری از شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۷:۳۰ صبح الی ۱۴:۳۰ عصر در دسترس مشتریان است و در این بازه، طی نیم‌ساعت پول به حساب گیرنده واریز می‌شود. ساتنا بهترین روش انتقال وجه برای مبالغ بالا با سرعت زیاد است.
انتقال وجه پایا
از دیگر روش‌های انتقال وجه غیرحضوری و آنلاین می‌توان به سامانه «پایاپای الکترونیک» اشاره کرد که طی چرخه‌ای به نام «سیکل پایا» وجوه خرد مشتریان را در شبکه بانکی جابه‌جا می‌کند. انتقال وجه در این روش مانند کارت به کارت در لحظه و آنی نیست و در بازه‌های زمانی مشخص انجام می‌شود. پایا دستور نقل و انتقال وجوه با تعداد بالا را از بانک مبدا دریافت و طی پردازش در سیکل‌های مختلف زمانی، به بانک یا بانک‌های مقصد می‌فرستد تا به حساب گیرندگان واریز شوند.
سیکل پایا در روزهای کاری از شنبه تا پنج‌شنبه به ترتیب چرخه اول ساعت ۰۳:۴۵، چرخه دوم ساعت ۱۰:۴۵، چرخه سوم ساعت ۱۳:۴۵ و چرخه چهارم ساعت ۱۸:۴۵ است.
پایا برخلاف ساتنا، در روزهای جمعه و ایام تعطیل نیز انجام‌پذیر است اما تنها در چرخه ساعت ۱۳:۴۵ امکان نقل و انتقال را برای مشتریان فراهم می‌کند. لازم است بدانید که این چرخه زمانی، ممکن است در برخی موارد مانند روزهای نزدیک به عید نوروز، بنا به تصمیم‌گیری بانک مرکزی ایران تغییر کند که اطلاع‌رسانی‌ها در مورد آن به مشتریان انجام می‌شود. در سال ۱۴۰۳، سقف انتقال وجه به روش پایای غیرحضوری، ۲۰۰ میلیون تومان و به‌صورت مراجعه حضوری به بانک ۴۰۰ میلیون تومان است.
از روش انتقال وجه پایا همان‌طور که گفته شد برای تراکنش‌های تکرارشونده در تعداد بالا استفاده کرد؛ مانند پرداخت حواله‌های بین بانکی، پرداخت سود سهام و اوراق بهادار، پرداخت انواع حقوق و دستمزد کارکنان، پرداخت اجاره‌بها و موارد مشابه استفاده کرد.
سامانه پرداخت لحظه‌ای (پل)
سامانه پرداخت لحظه‌ای (پل)، می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش کارت به کارت پول و با استفاده از شماره شبای گیرنده باشد. سقف انتقال وجه در هر سه روش مراجعه حضوری به شعبه، استفاده از موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک به‌وسیله سامانه پل، ۱۵ میلیون تومان است. برتری پرداخت لحظه‌ای (پل) نسبت به کارت به کارت، علاوه بر کارمزد کمتر و تجربه امنیت بالاتر، در این است که پول به‌طور قطعی به حساب گیرنده واریز می‌شود و خطاهایی مانند تراکنش ناموفق در آن وجود ندارد.
در پایان باید اشاره کنیم که روش‌های مختلفی برای نقل و انتقال وجه بین افراد در جامعه وجود دارد که تا حد امکان، آن‌ها را از مراجعه حضوری به بانک‌ها معاف می‌کند و در این نوشتار، به بررسی اجمالی انواع آن‌ها پرداختیم. در مقاله‌های بعدی در مورد انواع روش‌های نقل و انتقال وجه افراد به کسب‌وکارهای مختلف صحبت خواهیم کرد.