احتمالاً در اطراف خود، افرادی را دارید که بهطور تقریبی میدانید میانگین درآمد و هزینههای شما با آنها برابر است اما کیفیت زندگی بهتری دارند و تصور میکنید شاید یک منبع درآمد کمکی نیز داشته باشند. در عین حال که این فرضیه، واقعاً میتواند درست باشد اما تصور دیگری هم میتوان برای آن قائل شد. آن هم اینکه ممکن است برنامهریزی مالی آنها، شکل بهینهتری داشته باشد که تجربه متفاوتی از زندگی را برایشان رقم زده است.
برای اینکه بدانید آیا برنامهریزی مالی شما تاکنون جواب داده یا نه، سری به کمد لباس خود بزنید. چند شلوار جین و یا تیشرت با تشابه ۱۰۰٪ به مدل قبلی خریدهاید که احتمالاً به این دلیل بوده که یادتان نمیآمده که سری قبل آن را خریدهاید؟ آیا مواد غذایی داخل یخچال تندتند فاسد میشوند و دورریز زیاد دارید؟
آیا هزینههای خانهای (شارژ، اجاره، قبوض خدماتی و…) که در آن ساکنید، بیش از نیمی از درآمد شما را تشکیل میدهد؟
اگر پاسخ پرسشهای بالا، مثبت است، شاید زمان آن فرارسیده باشد که در فرآیندهای مدیریت درآمد و هزینههای خود تجدید نظر کنید.
تفاوت خواستهها و نیازمندیها
افراد در جامعه بنا به منابع درآمدیشان (شغل، سرمایهگذاری، معاملهگری و…) تجربههای متفاوتی از زندگی دارند که امکان مقایسه آنها با یکدیگر نه ممکن است و نه حتی منصفانه. آنچه که اهمیت دارد این است که برای داشتن زندگی با استرس مالی کمتر، لازم است در گام اول بین آن چیزهایی که واقعاً نیاز دارید و آن چیزهایی که در لحظه، دوپامین بیشتری در مغزتان تولید کرده و حتی در میانمدت به بهبود کیفیت زندگی شما کمکی نمیکنند، تفاوت زیادی قائل باشید.
برای کمک به شما، در ادامه ۱۴ روش ساده اما کاربردی را معرفی میکنیم که با بهکارگیری آنها، میتوانید کیفیت زندگی خود را بهبود دهید و استرس کمتری را برای مدیریت هزینهها تجربه کنید.
۱. هزینهها را یادداشت کنید
دفتر یادداشت، نوت گوشی و یا اپلیکیشنهای مدیریت مالی شخصی (PFM: Personal Financial Management)، با هر کدام که راحتید، تمام هزینهها را بنویسید. زیر نظر داشتن هزینهها، جواب کاملی برای آن سؤالی است که احتمالاً اواسط ماه از خودتان میپرسید که دقیقاً چه اتفاقی برای پولهایم افتاد؟
۲. قانون ۲۴ ساعت
اگر چیزی در مغازه یا فروشگاههای آنلاین چشمتان را گرفت، در همان لحظه آن را نخرید. ۲۴ ساعت زمان بدهید و اجازه دهید هیجانتان فروکش کند. فکر کنید که آیا واقعاً به آن احتیاج دارید یا فقط میخواهید واکنش خوشایندی به خواسته ذهنیتان نشان بدهید؟ در بیشتر مواقع از خریدهای احساسیمان پشیمان میشویم و یا حتی بیش از یکبار از آنها استفاده نمیکنیم.
۳. پول نقد به جای کارت نقدی
تا حد امکان، وجه نقد نیز همراه خود داشته باشید؛ در برخی مواقع، استفاده از اسکناس و پول نقد به جای کارت بانکی میتواند روش مؤثری برای درک هزینههای غیرضروری روزانه باشد که شاید در حالت عادی، اصلاً به آنها توجه نکنیم.
۴. قانون ۵۰/۳۰/۲۰
کلیشهای اما کاربردی! ۵۰درصد درآمد باید صرف هزینههای ضروری (اجاره، قبض، درمان، وام، رفتوآمد و…)، ۳۰درصد هزینههای شخصی (تفریح، سفر و…) و ۲۰درصد پسانداز و سرمایهگذاری شود. اگر این قانون برایتان پیچیده است، مدل ۸۰/۲۰ را امتحان کنید که ۸۰درصد درآمد برای هزینههاست و ۲۰درصد باید پسانداز شود. شاید در ماههای اول و یا در زمان فشار اقتصادی به دلایل مختلف، مدیریت مالی به این شکل، رویایی به نظر برسد؛ اما به مرور زمان و با صافشدن بدهیها، میتوان از هزینهها (بهویژه هزینههای غیرضروری) کم و به پسانداز اضافه کرد.
۵. خرید با رویکرد سرمایهگذاری بلندمدت
هنگام خرید هر چیز جدیدی، از خود بپرسید که آیا میتوانم در درازمدت از آن استفاده کنم؟ آیا روی بهبود موقعیت کاری (درآمدی) من تأثیرگذار است؟ برای مثال خرید لباسهای ساده با رنگهای خنثی و کیفیت قابل قبول، هم وجهه شما را در محل کار و جلسات، حرفهای و متعهد نشان میدهد و هم در درازمدت میتوانید از آنها بهخوبی استفاده کنید.
۶. سرمایهگذاری روی زمان
بپذیرید که هیچکس در جهان کامل نیست و نمیتوانید همه تخصصهای جهان را داشته باشید. اگر متخصص حوزه مالی هستید، نیازی نیست که تعمیرکار لپتاپ شخصی خود نیز باشید! از متخصص آن کمک بگیرید و از وقت خود، برای کسب درآمد بیشتر استفاده کنید.
۷. سرمایهگذاری روی تجربه نه اشیا
به جای خرید و هزینههای روزانه غیرضروری، روی سفر و کسب تجربه، سرمایهگذاری کنید. احتمالا افرادی را میشناسید که برای مثال ۲ سال، از بسیاری از هزینههای غیرضروری خود کم میکنند تا بتوانند سفر با کیفیتی را بعد از این مدت، تجربه کنند. توسعه فردی از این راه، در درازمدت روی سلامت روان، بالابردن اعتمادبهنفس و تمرکز روی حرفه درآمدی شما تاثیر بهسزایی دارد.
۸. اول قبضها بعد لیست خریدها
همه افراد، هر ماه هزینههای ثابتی دارند که باید آنها را پرداخت کنند. پیش از مدیریت آنها، خرید جدیدی انجام ندهید و اجازه دهید که باقیمانده درآمدتان در این تصمیمگیری، اولویت اول را داشته باشد.
۹. روز بدون خرید
بین اطرافیانتان حتما کسی را دارید که در نه گفتن به وسوسه خرید و پسانداز، ستاره است. حتی شاید خودتان آن شخص باشید. برای اینکه این وسوسه شما را مدیریت نکند و کت، تن شما باشد، یک روز در هفته، بهویژه آخر هفتهها را «روز بدون خرید» نامگذاری کنید و برای هیچ خریدی، هزینه نکنید.
۱۰. آسیبدیدهها را تعمیر کنید نه امحاء!
شلوار جینی که آسیب جزئی دیده است، با یک تعمیر کوچک مثل روز اولش میشود و نیازی به خرید شلوار جدید نیست. برای مدیریت بهتر هزینهها، لازم است باور داشته باشید هر چیزی که آسیب میبیند، لزوماً نباید دور انداخته شود؛ میتوان تعمیرشان کرد. هم پول ذخیره میکنید هم از طبیعت محافظت میکنید.
۱۱. پسانداز برای آینده!
فشار اقتصادی، نرخ رشد تورم بالا، نبود ثبات هزینهها و موارد مشابه، گریبانگیر بیشتر افراد جامعه است. اما شاید بهتر است بپذیریم که نمیشود که همیشه با اصطلاحات «در لحظه، زندگیکردن» و «هرچه پیش آید، خوش آید» بهشکل کنترلنشده هزینه کنیم و حتی پساندازی برای روز مبادایمان نداشته باشیم. وقتی باور داشته باشید که برای آیندهتان مشغول پساندازید، هدفمندتر هزینه میکنید و حواستان به تعادل دخلوخرجتان است.
۱۲. هدفگذاری کوتاهمدت
همانطور که گفتیم، در ابتدای راه، مدیریت مالی و پسانداز به آسانی که از آن حرف میزنیم نیست. بنابراین بهتر است در بازههای کوتاه ۳ یا ۶ ماهه، عدد در دسترسی را برای خود هدفگذاری کنید و بهمرور بازه و عدد را بزرگتر کنید.
۱۳. خرید به ازای درآمد هر ساعت
هر زمان که خواستید چیز جدیدی بخرید یا برای خدماتی هزینه کنید، به این فکر کنید که نسبت قیمت آن با درآمد هر ساعت شما چقدر است و چقدر برایتان ماندگاری و صرفه اقتصادی دارد. به این شکل، شاید به یاد زحمت زیادی که در هر ساعت برای کسب درآمد میکشید، بیفتید و هزینه غیرضروری را کمتر کنید.
۱۴. آنلاینشاپها را آنفالو کنید
به لطف شبکههای اجتماعی (اینستاگرام و…)، تخفیفهای جذاب پایان فصل و بلک فرایدیهای برندهای ایرانی، ترکیهای و سایر کشورها در دسترستر از همیشه است. در بیشتر مواقع، با ترفند مؤثر FOMO (Fear of Missing Out) و استفاده از «این تخفیف دیگر تکرار نخواهد شد»، «حراج آخر فصل»، «این کالکشن دیگر تولید نخواهد شد» و جملات مشابه، شما را متقاعد میکنند که باید خرید کنید وگرنه از دنیا عقب میافتید. سادهترین راه این است که خود را در معرض صفحات وسوسهکننده خرید در اینستاگرام، ایمیلهای پروموشن خرید و… قرار ندهید. همه را آنفالو و اشتراکها را لغو کنید. اطمینان داشته باشید که تخفیفها هر سال، چند بار تکرار میشوند و مدلهای جذابتر از سال گذشته مجدد تولید میشوند؛ وقت برای خرید همیشه هست.
آیا ایده دیگری برای برنامهریزی بهتر مالی دارید که در روز مبادا شما را نجات داده باشد؟ در بخش نظرات، آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.